Otóż balansujący ptak prezentuje zagadnienie środka ciężkości. "Naturalny" środek ciężkości został tu przesunięty. Dodatkowe ciężarki zostały włożone na koniec skrzydeł ptaka, co przesuwa jego środek ciężkości w kierunku dzioba, tak iż w położeniu równowagi środek ciężkości znajduje się poniżej punktu podparcia.
Jeszcze większe zdziwienie może wywołać ptaszek podpierający się dziobem i utrzymujący równowagę w położeniu przedstawionym na rys. 1.
rys.1.
W tym przypadku przyczyna tak dziwnego z pozoru zachowania nie jest z zewnątrz widoczna. Znając ogólną zasadę, możemy się jednak domyślić, że tajemnica równowagi ukryta jest w końcach skrzydeł. W położeniu równowagi znajdują się one poniżej punktu podparcia, a ponadto są dodatkowo obciążone. Metalowe ciężarki o odpowiednio dużej masie są otoczone plastikiem stanowiącym materiał, z którego ptaszek jest wykonany, i oczywiście nie są widoczne. Ponieważ w zaczernionej części skrzydeł skupiona jest większa część masy całego układu, jego środek ciężkości S wypada właśnie pod punktem O, w którym koniec dzioba opiera się na podstawce.
Nasz ptaszek nie ma wcale ochoty się przewrócić także wtedy, kiedy zostanie wyprowadzony z położenia równowagi i to nawet w tak brutalny sposób, jak pokazuje to rys. 2.
rys.2.
Zaczyna natomiast wykonywać wtedy oscylacje, których okres można wyznaczyć ze wzoru na okres drgań wahadła fizycznego rys. 2 gdzie g jest przyspieszeniem ziemskim, M - masą ptaszka, I- jego momentem bezwładności względem osi, wokół której wykonywane są oscylacje, a d jest odległością między punktami S i O. Ze względu na różne wartości 1, okresy oscylacji zachodzących wokół różnych osi będą różniły się między sobą. I tak oscylacje względem osi przebiegającej wzdłuż skrzydeł będą wolniejsze niż oscylacje względem osi do niej prostopadłej. Przy punktowym punkcie podparcia przeciwdziałające ruchowi tarcie jest małe, dzięki czemu oscylacje są zazwyczaj tłumione powoli. Powrót następuje jednak zawsze do tego samego położenia.
7
8
9
10
11
Krzysztof Ernst, Einstein na huśtwace, czyli fizyka zabaw, gier i zabawek, Wydawca Prószyński i S-ka SA, Warszawa 2002